اثر پروانه‌ای «بحران کرونا» بر کشت برنج !

راه شلمچه- مجیدعرب فیروزجایی؛ کرونا بسیاری از امور از سلامت و سیاست و اقتصاد تا مناسبات اجتماعی را جابه‌جا کرد و به همین دلیل باور من این است که کشاورزان مازندران، گیلان و گلستان و به‌ویژه برنج‌کاران سال زراعی دشواری را در پیشِ رو دارند. بحران کرونا تا همین امروز نه تنها بر بخش سلامت و اقتصاد که بر کشاورزی و شالیکاری در این سه استان نیز آسیب زیادی وارد کرد که هنوز نظرها را به خود جلب نکرده است و بر اساس نظریه «اثر پروانه‎ای» طی یکی دو ماه آینده، از نیمه پنهان این آسیب‌ها پرده‌برداری خواهد شد.
با جدی شدن خطر کرونا و طرح توصیه‌های پزشکی و رعایت پروتکل‌های وزارت بهداشت در مورد «20 بار شستن دست‌ها به مدت 20 ثانیه در هر روز»، در یکی از روزهای پایان اسفند، دستگاه‌های متولی آب اعلام کردند که رکورد پیک یا اوج مصرف تابستانه آب در یکی از روزهای اسفند در مازندران شکسته شد، اتفاقی که قطعاً در تاریخ بی‌نظیر بود.  
استان مازندران، گیلان و گلستان به‌علت شرایط خاص اقلیمی خود، در بارش و تولید آب کشور رتبه نخست دارند اما طی چند سال اخیر همواره در مرداد ماه هم در آب شرب و هم در آب کشاورزی مشکل داشتند تا جایی‌که برخی شالیزارها خشک شدند و از تپش افتادند. دلیل این خشکسالی در پرآب‌ترن منطقه کشور نیز در مصرف بالای آب به‌ویژه در زمان کشت محصول آب‌خواهی چون برنج است. این منطقه از نظر آب، هم پرآب ترین و هم پرمصرف ترین منطقه کشور است و نگرانی ما هم همین است که اگر به دلیل بحران کرونا در زمستان، پیک مصرف آب داشته باشیم در هفته‌های آتی که شالیزارهای تشنه دهان خود را به اندازه آسمان باز می‌کنند و آب می‌خواهند، آن روز چه خواهیم کرد؟ ذخیره پشت سدهای ما در سه استان و به‌طور مشخص در دو استان مازندران و گیلان تا چند روز جواب‌گوی اشتهای سیری‌ناپذیر شالیزارها خواهد بود؟ نقطه تأثیر بحران کرونا بر کشتزارهای شالی در همین‌جاست.  
پیشنهاد ما این است که «آب منطقه‌ای» به‌عنوان توزیع‌کننده و «جهاد کشاورزی» به‌عنوان مصرف‌کننده عمده آب  با هم بنشینند و ضمن بررسی دقیق ذخایر پشت سدهای این سه استان، حدود احتمالی مصرف آب در دو بخش شُرب و کشاورزی را برآورد کنند و جلوی کمبودهای احتمالی و قحطی آب را از هم‌اکنون بگیرند و اگر این کمبود، قطعی است به اراضی پایین‌دست اجازه شالی‌کاری ندهند تا هم آنان از هم اکنون به دنبال کشت‌های جایگزین باشند و هم از امروز زمینه‌های اعتراضات اجتماعی را از بین ببرند.