به گزارش راه شلمچه، سید عباس عراقچی با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری پنجشنبه شب رسانه ملی، آخرین تحولات سیاست خارجی را تشریح و به پرسش‌ها در این باره پاسخ داد.
متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
سوال: گفتگوی امشب را از استودیوی صدا و سیمای مرکز شیراز در استان فارس تقدیم شما می‌کنیم. در خبر‌ها به اطلاع بینندگان رسید که نشست منطقه‌ای دیپلماسی استانی به همت وزارت امور خارجه و میزبانی استانداری فارس امروز و فردا در شهر شیراز در حال برگزاری است و آقای عراقچی وزیر امور خارجه هم در این نشست حضور داشتند و به بهانه برگزاری این نشست و حضور ایشان در شیراز امشب ما به مرکز استان فارس شهر شیراز آمدیم تا به همت همکارانمان در مرکز صدا و سیمای شیراز گفتگوی ویژه خبری را از این مرکز تقدیم حضور شما کنیم. آقای دکتر شما از اینجا مستقیماً عازم رم خواهید بود یا برمی‌گردید تهران؟
عراقچی: نه من بعد از مصاحبه برمی‌گردم تهران و به اتفاق همکاران، ۶ صبح پرواز می‌کنیم.
سوال: آقای عراقچی در روز رای اعتماد در مجلس شورای اسلامی بودند، آقای دکتر از اهداف برگزاری نشست بفرمایید که با چه هدفی برگزار می‌شود و تاثیر این دیپلماسی استانی بر توسعه مناسبات همسایگی چیست و آیا صرفاً منحصر به موضوعات اقتصادی است یا طیف وسیع‌تری را در بر می‌گیرد؟
عراقچی: یکی از برنامه‌هایی که من به مجلس محترم شورای اسلامی در روز رای اعتماد ارائه دادم که ناشی از تجربیات طولانی من در وزارت امور خارجه است بحث دیپلماسی استانی بود و آن هم به این معنی است که ما استان‌های کشور به خصوص استان‌هایی که همجوار مرز هستند و می‌توانند با استان مشابه خودشان در آن طرف مرز همکاری داشته باشند از ظرفیت استان‌ها استفاده بیشتری کنیم، بعضی از استان‌ها درگیر سطح محدودی از روابط خارجی هستند ولی باید این را بیشتر کرد و فکر می‌کنم بسیاری از موضوعات موجود در روابط خارجی ما به خصوص با کشورهای همسایه از طریق روابط استانی خیلی راحت‌تر و ساده‌تر حل و فصل می‌تواند شود و جلو برود و احتیاجی به اینکه به پایتخت‌ها کشیده شود نخواهد بود.
البته من اینجا باید تاکید کنم سیاست خارجی یک امر متمرکزی است، بحث تمرکز زدایی از سیاست خارجی از اساس اصلاً مورد پذیرش نیست بلکه هدف ما این است که استان‌ها و مقامات هر استان، نمایندگان مجلس در هر استان به عنوان بازوان سیاست خارجی، بازوان وزارت امور خارجه در استان خودشان مشارکت کنند در امر روابط خارجی ما، به عنوان مثال من معتقد هستم خیلی از مسائل مرزی ما، قاچاق کالا، قاچاق انسان، تردد مرزی، بازارچه‌های مرزی در تعامل بین مقامات استان‌ها در این طرف و آن طرف مرز خیلی راحت‌تر حل و فصل می‌شود و تبدیل نخواهد شد به مشکل یا معضلی در روابط دو کشور یا خیلی از ظرفیت‌های اقتصادی وجود دارد در استان‌های ما که اینها می‌تواند خیلی راحت در اختیار استان‌های همجوار قرار بگیرد یا در ارتباط با کشور همسایه مورد استفاده قرار بگیرد. حتی بعضی از استان‌ها ظرفیت‌هایی دارند که فراتر از همسایگان هم می‌تواند به کار گرفته شود به هر حال ما روی این دیپلماسی استانی برنامه‌ریزی کردیم، راه انداختیم، در اولین قدم ما چهار همایش استانی یا دیپلماسی استانی برنامه‌ریزی کردیم که در چهار نقطه کشور اجرا شود اولین آن را در شیراز قرار دادیم در این همایش ما سفرا و سر کنسول‌های خودمان در منطقه همجوار یعنی در منطقه خلیج فارس و عراق که ۶ سفیر هستند و ۳ سرکنسول آنها را دعوت کردیم از ۵ استانی که همجوار این منطقه هستند استاندارانشان را دعوت کردیم. به علاوه مقامات استانی و استانداری فارس میزبانی این همایش را بر عهده گرفت، مسئولان اتاق‌های بازرگانی آمدند، مقامات از استان‌ها آمدند، از تهران هم از وزارتخانه‌های مختلف بعضی مدیران یا معاونینشان تشریف آوردند به علاوه رئیس کل بانک مرکزی که ایشان هم تشریف آوردند و ما این روابط بین این استان‌ها و کشورهای همجوار را در همایش امروز مورد بررسی قرار دادیم در پنل‌های مختلف و من در ابتدای همایش تاکید کردم که این همایش برای برگزاری همایش نیست، این یک کار جدی است این همایشی است برای رسیدن به دستورالعمل‌های عملیاتی برای اینکه سفرای ما در آن طرف مرز کامل با ظرفیت‌های این طرف مرز آشنا شوند و بتوانند ارتباطات را برقرار کنند. استان‌های ما این طرف مرز هم ظرفیت‌های خودشان را ارائه کنند و آشنا شوند با ظرفیت‌هایی که آن طرف است و بتوانند این ارتباطات را برقرار کنند و فکر می‌کنم در راستای سیاست حسن همسایگی جمهوری اسلامی ایران که مدتی است شروع شده در دولت چهاردهم هم با قوت بیشتری ادامه پیدا کرده البته این سیاست حسن همسایگی همیشه در دستور کار ما بوده در دولت شهید رئیسی که همین جا، جا دارد یاد کنیم از ایشان و از همکار و دوست و برادر بسیار عزیزم وزیر شهید آقای دکتر امیر عبداللهیان این سیاست را با قوت بیشتری جلو بردند، در دولت چهاردهم به مراتب انرژی زیادی روی این برنامه گذاشتیم و الان روابط همسایگی ما واقعاً در وضعیت بسیار خوبی نسبت به گذشته به سر می‌برد، فقط همین منطقه خلیج فارس را بررسی کنید خواهید دید چقدر رفت و آمدها زیاد شده. چقدر مشورت‌های ما زیاد شده تقریباً با همه وزرای منطقه شاید به طور متوسط هفته‌ای یک بار تلفنی صحبت می‌کنم و این قدر زیاد شده که دیگر بعضی‌هایش را خبری نمی‌کنیم چون عادی است با هم تماس می‌گیریم با هم پیگیری می‌کنیم. در خصوص مسائل مذاکرات بین ایران و آمریکا با منطقه مرتب مشورت می‌کنیم و این خیلی کمک کرد تا حس بهتر در منطقه نسبت به روابط با ایران و اعتماد بیشتری ایجاد شده. خیلی خوب داریم جلو می‌رویم به نظرم این همکاری‌های استانی، همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی و سیاسی را خیلی عملیاتی تر می‌کند. سوال شما را همین جا پاسخ دادم که محدود به همکاری‌های اقتصادی نیست البته همکاری‌های اقتصادی وجه بسیار قوی آن است ولی ضمناً همکاری‌های فرهنگی بین استان‌ها و آن طرف مرزها هم کاملاً مقدور است و اتفاقاً کمک می‌کند به روابط سیاسی و اقتصادی ما، روابط کنسولی و مرزی همه اینها در چارچوب این دیپلماسی اقتصادی قرار دارد.
سوال: بپردازیم به موضوع مذاکرات و دور پنجم این مذاکرات غیر مستقیم با آمریکا که فردا در رم آغاز می‌شود، شما پیش از این هم اشاره کرده بودید که این برجامی که قبلاً توافق شده قابلیت احیا ندارد تقریبا مرده و با خروج آمریکایی‌ها از برجام این اتفاق افتاد، فکر می‌کنید اگر مذاکراتی که داریم پیش می‌بریم به موفقیت برسد چه امتیازهایی را خواهیم گرفت از طرف مقابل که علی القاعده بیشتر از امتیازاتی باشد که از برجام گرفته بودیم؟
عراقچی: اینکه من عرض کردم برجام دیگر کارآیی ندارد البته برجام هنوز نمرده هنوز سر جایش است ولی قابلیت احیا هم ندارد و احیا هم شود دیگر برای ما منفعتی به آن شکل ندارد، هم قسمت رفع تحریم‌های برجام نیاز دارد که به شکل اساسی متحول شود به خاطر تحریم‌هایی که اضافه شده به خاطر طراحی‌هایی که آنها در حوزه تحریم‌ها انجام داده‌اند و هم برنامه هسته‌ای ایران در شرایطی قرار دارد که اصلاً نمی‌تواند به شرایط برجام برگردد. به مراتب پیشرفته‌تر از شرایطی هستیم که در برجام پیش بینی شده بود حتی برنامه هسته‌ای ما نسبت به قبل از برجام یعنی قبل از اینکه مذاکرات برجام شروع شود نسبت به آن زمان هم بسیار بسیار پیشرفته‌تر است و به هیچ وجه صلاح کشور نیست که ما برگردیم به شرایط برجام. بنابراین برجام را باید به نوعی فراموش کنیم از جهت اینکه بتواند احیا شود، البته هنوز زنده است و هنوز بقیه اعضا در آن حضور دارند که داستان خودش را دارد اما به نظر من منطق برجام هنوز پابرجا است. منطق برجام این بود که ایران اقدام می‌کند به اعتمادسازی در خصوص برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خودش و در مقابلش آنها تحریم‌های خودشان را برمی‌دارند این منطقی بود که آن موقع وجود داشت، ما قبول کردیم که از حق خودمان یعنی بنا اینطور بود که ایران از حق خودش نمی‌گذرد و به برنامه هسته ای خودش ادامه می‌دهد غنی‌سازی ادامه پیدا می‌کند ولی ایران قبول می‌کند که یک سری اقدامات اعتمادساز را بپذیرد مثلاً یک محدودیت‌های زمان دار نه دائمی. محدودیت‌های زمان دار را پذیرفتیم یک سری نظارت‌های بیشتر، شفافیت بیشتر که اگر کسی احیاناً تردیدی دارد یا سوال یا نگرانی دارد نسبت به اینکه نکند برنامه هسته‌ای ایران اهداف دیگری دارد مطمئن شود که چنین نخواهد بود و در مقابل هم باید تحریم‌ها برداشته شود این فرمولی بود که در برجام کار کرد و به نظر من این فرمول هنوز معتبر است یعنی من فرمول دیگری را اصلاً نمی‌توانم تصور کنم الان هم نظر ما همان است ما از حقوق خودمان که نمی‌گذریم، برنامه هسته‌ای ما هم که باید ادامه پیدا کند به شمول غنی‌سازی ولی کماکان آمادگی داریم که اقدامات اعتمادساز را اتخاذ کنیم، اقدامات شفافیت ساز را اتخاذ کنیم و نظارت‌های بیشتر، ما که از ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای خودمان مطمئن هستیم بنابراین مشکل اصولی با نظارت‌های بیشتر، با شفافیت‌های بیشتر نداریم مگر اینکه بخواهند چیزهایی را خلاف بر عرف تحمیل کنند بنابراین ما کماکان برای این قسمت آمادگی داریم و در مقابل هم انتظار داریم که تحریم‌هایی که ظالمانه علیه ما وضع شده رفع شود.
سوال: یک نکته ای، آقای دکتر شما قبلاً اشاره فرمودید ما مذاکره می‌کنیم برای اعتمادسازی مشروط به رفع تحریم‌ها، در ارتباط با این اعتمادسازی بر اساس آنچه که در NPT وجود دارد ماده ۳ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اساسنامه الزامات پارلمانی آژانس به صورت قانونی کاملاً روش‌های اعتمادسازی وجود دارد و حتی تضمین شده آیا متقابلاً و متناظر با این اعتمادسازی که ما داریم انجام می‌دهیم تضامینی برای رفع تحریم‌ها وجود دارد؟
عراقچی: مذاکره برای همین است که در مقابل اقدامات اعتمادساز ما تحریم‌ها رفع شود بعد می‌رسیم به اینکه چگونه تضامین گرفته شود، چگونه مطمئن شویم که این کار صورت می‌گیرد. تجربه برجام را داریم و در آنجا بدعهدی‌های آنها را مشاهده کردیم و بعد هم خروج آمریکا. همه اینها را داریم و این بار قطعاً همه این تجربیات به کار گرفته خواهد شد که در مقابل اقداماتی که انجام می‌دهیم اقدامات را به شکلی انجام بدهیم که نسبت به عمل طرف مقابل هم اطمینان پیدا کنیم یا تضمینی وجود داشته باشد، این برمی‌گردد به طراحی نوع اقدامات دو طرف در طول مذاکره منتها ما هنوز به آن نقطه نرسیدیم.
سوال: مگر تا الان خود آمریکایی‌ها هم اظهار نظری راجع به تضامین رفع تحریم‌ها نداشتند؟
عراقچی: نکته اینجا است که ما هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم، هنوز اختلافات بنیانی بین ما وجود دارد طرف آمریکایی همانطور که خودشان گفتند در مصاحبه‌ها و گفته‌هایشان اصولاً به غنی سازی در ایران اعتقادی ندارند و معتقد هستند غنی‌سازی باید به طور کامل متوقف شود اگر این هدفشان است توافقی در کار نخواهد بود من این را به صراحت عرض می‌کنم اگر بخواهند حق مردم ایران برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را از ما بگیرند به هیچ وجه توافقی نخواهیم داشت اما اگر هدفشان آن طور که بارها گفته‌اند و رئیس جمهور آمریکا هم بارها تکرار کرده هدفشان این است که مطمئن شوند ایران به سمت سلاح هسته‌ای نمی‌رود، چرا این هدف قابل تحقق است چون ما اصولاً دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم. بار قبل هم که مذاکره می‌کردیم در دولت اوباما با همین وضعیت مواجه بودیم تا ماه‌ها آنها در مقابل غنی‌سازی مقاومت می‌کردند و ما هم مقاومت کردیم تا زمانی که پذیرفتند غنی سازی ادامه پیدا کند، حتی وقتی که پذیرفتند به صورت مثلاً دکوری پذیرفته بودند می‌گفتند خیلی خوب غنی سازی داشته باشید ولی مثلاً یک زنجیره سانتریفیوژ، یک جایی باشد برای خودش غنی‌سازی کند که شما بگویید ما هم غنی‌سازی داریم ولی در حد نمایش، در حد سمبولیک که آن موقع ما با این هم مخالفت کردیم و ماه ها شاید در همین موضوع بحث می‌کردیم که نه ما دنبال غنی سازی دکوری که نیستیم دنبال غنی‌سازی صنعتی هستیم و این یک صنعت است برای خودش و ما به تکنولوژی اش رسیدیم. تجهیزاتش را فراهم کردیم، تاسیساتش را داریم و می‌خواهیم در حد صنعتی محقق شود که بعد از ماه‌ها این را قبول کردند؛ بنابراین اینکه در ابتدای مذاکره طرف مقابل ادعاهای زیاده خواهانه‌ای داشته باشد از نظر من خیلی غیر معمول نیست بالاخره از اینجا شروع می‌کنند، آمریکایی‌ها هم معروف هستند به اینکه همواره زیاده خواهی می‌کنند ولی ما در مقابل زیاده خواهی‌ها تا الان ایستادگی کردیم و کماکان ایستادگی خواهیم کرد.
سوال: به نظر می رسد آمریکایی ها آن موضع اولی شان مبنی بر این که ما نمی خواهیم ایران به سلاح هسته ای دست پیدا کند، در موضوع غنی سازی این طور توجیه می کنند که غنی سازی مقدمه دستیابی به سلاح هسته ای است. این منطق چقدر موثر است؟
عراقچی: آن دفعه هم همین را گفتند و الان هم این را ادعا رامی کنند که اگر ایران غنی سازی داشته باشد ولو برای مصرف صلح آمیز ممکن است یک روزی مثلا بخواهد به سمت سلاح هسته ای برود. بنابراین غنی سازی جمع شود، این منطق از اساس غلط است، اگر این طور است به یک کارگاه چاقوسازی نباید اجازه دهید چون ممکن است از این چاقو استفاده خلاف شود. جمهوری اسلامی اگر نیت سلاح هسته ای داشتیم تا حالا انجام می دادیم چون توانایی داریم ولی اراده نداریم به دلیل این که فتوای مقام معظم رهبری وجود دارد. دردکترین های امنیتی و دکترین های هسته ای جایگاهی برای سلاح هسته ای قائل نیستیم به دلیل بحث های ژئوپلیتیک و بحث های خودش را دارد اما در عمل ثابت کردیم به دنبال سلاح هسته ای نیستیم، برای غنی سازی ما را تحریم کردند و سال ها تحریم را تحمل کردیم ولی به سمت سلاح نرفتیم و به شورای امنیت کشاندند. تحت فصل هفت قطعنامه صادر کردند ولی ما به سمت سلاح هسته ای نرفتیم و دانشمندان ما را ترورکردند و در مراکز تاسیسات هسته ای خرابکاری کردند و انفجار صورت دادند ولی به سمت سلاح نرفتیم و مذاکره کردیم برای این که حق خودمان را برای استفاده صلح آمیز تثبیت کنیم. درمذاکره به توافق رسیدیم و از آن توافق خارج شدند و تحریم های خودشان را مجدد تحمیل کردند و ما به سراغ سلاح هسته ای نرفتیم و ما سابقه روشنی داریم که سیاست های ما مبتنی بر اصول و مبانی است که برای ما کاملا پذیرفته شده و سلاح هسته ای در دکترین های امنیتی ما هیچ جایگاهی ندارد. اگر بگویند شما غنی سازی نداشته باشید چون ممکن است یک روزی سمت سلاح بروید، این در سابقه ما کاملا ثابت شده و حسن نیت مان را نشان دادیم و اگرما از حق خودمان یا حق نسل های آتی که بگذریم که یک نفر یا دونفر در فلان جا تردید داشته باشند که ما ممکن است چکارکنیم و این پذیرفتنی نیست. این چیزی که تاسیسات غنی سازی ایران جمع آوری شود اصلا ممکن نیست اصلا تاسیسات هسته ای ما فرق می کند و 4 دستگاه نیست که از خارج وارد شود و بگویند جمع کنید و این فناوری بومی است که ما خودمان و دانشمندان مان به آن رسیده اند مراحل مقدماتی و مراحل میانی و مراحل نهایی همه طراحی شده و تاسیسات و تجهیزات خودش را دارد و دانش خودش را دارد و دانش خودش گسترده است. این همه پرسنل و دانشمند و تکنسین که کارمی کند و صنعت هسته ای ما شکل گرفته است و این خواسته آن ها غیر قانونی و غیرمنطقی است و قابل عملیاتی شدن نیست و موضع ما روشن است و با این موضع مذاکره می رویم و از میزمذاکره نمی ترسیم. مذاکره برای این است که هرکس موضع خودش را بگوید و قرار نیست که وقتی پشت میز بشینیم از مواضع خودمان کوتاه بیاییم و طرف مقابل هم کوتاه نمی آید. مثل صحنه نبرد است که هرکس سربازان خودش را در صحنه دارد و اگر یک طرف شلیک کرد سربازان این طرف برگردند به خانه و بگویند جنگ را قطع می کنند.نبرد اراده ها می گذرد در پشت میزمذاکره، این صحنه را ترک نمی کنیم و می ایستیم و موضع خودمان را تحمیل می کنیم.
سوال: یکی از موضوعات چالش برانگیز بحث غنی سازی است، تا دورپنجم مذاکرات با توجه به مواضع صریحی که دو طرف مطرح کردند به عنوان تاکید بر غنی سازی صفر و جمهوری اسلامی ایران حتی به تعبیر رهبر معظم انقلاب یاوه گویی یا غلط زیادی در ارتباط این که گفتند ایران نباید غنی سازی داشته باشد و این اظهار نظرهای متناقض به معنای پایان مذاکرات و شکست آن است و الان فردا دور پنجم را شروع می کنیم و موضوع غنی سازی تقریبا با توجه به این که خط قرمز تلاقی شده دو طرف است، الان حل شده که وارد دورپنجم شدیم؟
عراقچی: نه حل نشده ولی این که موضوعی حل نمی شود دلیلی نیست که مذاکره ادامه پیدا نکند. طرفین تا وقتی احساس می کنند که ممکن است راه حلی پیدا شود به مذاکره و دیپلماسی ادامه می دهند. دیپلماسی هیچ وقت متوقف نمی شود، واسط عمانی تلاش زیادی صورت داده و دعوت کرده از دو طرف و از ما خواسته در دور دیگری شرکت کنیم شاید راه حلی پیدا شود. در دور گذشته مذاکرات، مسائل مختلفی خط قرمز ما بود و همان ها خط قرمزخودشان را داشتند و مسائلی که برای ما خط قرمز بود و آن موقع هم همین منطق بود. مذاکره ادامه می دهیم که یا من کوتاه می آیم یا شما کوتاه می آیید، این خاصیت مذاکره است. موضوع غنی سازی برای ما چیزی نیست که قابل کوتاه آمدن باشد، هم آن بار روشن کردیم و هم این بار روشن کردیم، همه هم به آمریکا می گویند که ایران غنی سازی را کنار نخواهد گذاشت. تا وقتی که طرف مقابل این منطق و این واقعیت را بپذیرد به مذاکره ادامه می دهیم و منطق خودمان را ارائه می دهیم و طرف مقابل خط قرمز خودش را علنی کرد و در رسانه ها گفت و این خط قرمز دیگه عقب نشینی نمی توانند بکنند و ما کوتاه بیاییم. من بلافاصله وقتی که آقای ویتکاف مصاحبه کرد بلافاصله مصاحبه کردم و همان موقع توییت زدم غنی سازی ایران ادامه پیدا می کند با توافق یا بی توافق و موضع کشورمان را علنی کردم و ترسی نداریم که موضع مان را علنی کنیم و می ایستیم و غنی سازی ما غیرممکن است که متوقف شود بنابراین باید در موضع خودشان تجدید نظر کنند و باید فردا ببینیم که طرف مقابل در مواضع خودش تجدید نظر کند یا خیر.
سوال: بیشتر در حوزه رسانه و مصاحبه با رسانه ها از طریق تهدید، تطمیع مسائل شان مطرح می کنند به نوعی خارج از عرف دیپلماتیک می تواند وجود داشته باشد ما تا کی براساس عرف دیپلماتیک برخورد کنیم با یک عرف غیردیپلماتیک؟
عراقچی: این که کسی مواضع خودش را علنی کند که بگوید برای من قابل بازگشت نیست تاکتیک مذاکراتی است و برای این است که ما بلافاصله علنا موضع خودمان را اعلام کردیم و همین نکته شما به آقای بوسعیدی وزیر خارجه عمان ممنون ایشان هستیم به خاطر نقش مثبتی که تلاش می کنند ایفا کنند، من به ایشان گفتم که ایشان موضع خودش را اعلام کرده و من هم علنا جواب دادم آیا احتیاج است بیاییم رم مذاکره کنیم، اگر قرار است این طور مذاکره کنیم اصلا احتیاجی نیست به رم بیاییم، ایشان دلایل خودش را داشت و اصرار کردند و صحبت هایی از آن طرف نقل کردند و مجموعا به این نتیجه رسیدیم که این دور را هم برویم و شرکت کنیم و ببینیم که به کجا می شود رسید.
سوال: آقای ویتکاف فردا با رئیس سی آی ای و رئیس امور استراتژیک رژیم صهیونیستی در رم ملاقات خواهد کرد؟
عراقچی: چیز غیر عادی نیست، آمریکا و رژیم صهیونیستی را جدا از هم نمی دانیم که با هم مشورت می کنند چیز غیر طبیعی نیست. امروز نامه ای نوشتم به دبیر کل سازمان ملل و به مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی با توجه به اخباری که سی ان ان و سایت های دیگر نقل کرده بودند که رژیم صهیونیستی آماده می شود به تاسیسات هسته ای ایران حمله کند در صورت شکست مذاکرات که حرف خنده داری است که من در نامه تاکید کردم که ما از تاسیسات خودمان کاملا دفاع می کنیم و آماده واکنش سریع و قاطع هستیم و نکته بعدی اگر این تهدیدات ادامه پیدا کند ناچاریم که ترتیبات ویژه ای اتخاذ کنیم برای حفاظت و صیانت از تاسیسات هسته ای و مواد هسته ای خودمان و آن ها باید بفهمند که ترتیبات ویژه یعنی چی ، آن ها می فهمند.
سوال: البته مسئولیت آمریکایی ها را مطرح کردید؟
عراقچی: بر فرض رژیم صهیونیستی به ایران تعرضی کند که پاسخش را خواهد گرفت ولی ما آمریکا را شریک این تعرض می دانیم چه نیروهای آمریکایی ها دخالت داشته باشند یا نداشته باشند، هرگز قبول نمی کنیم که رژیم صهیونیستی بدون هماهنگی با آمریکا غلط اضافه در مورد ایران در منطقه داشته باشند.
سوال: این ها اهرم فشارهایی است که در مذاکره داشته باشند؟
عراقچی: ممکن است برای آن باشد، ممکن است هم برای همفکری باشد یا آن طور که خودشان ادعا می کنند برای توجیه رژیم صهیونیستی و کنترل رژیم صهیونیستی و این که رژیم صهیونیستی نخواهداین مذاکرات را خراب کند. ممکن است صحت داشته باشد. ما با اخلاق و رفتاری که از رژیم صهیونیستی می شناسیم مخالف این مذاکرات هستند و درماه های گذشته تمام تلاش شان کردند که آمریکایی ها را به جنگ با ایران بکشانند و منطقه به جنگ تمام عیار و گسترده بکشانند و آمریکایی ها حداقل از آن ها عاقل تر بودند که به تله گرفتار نشوند و صهیونیست ها به این لابی های خودشان ادامه خواهند داد. ملاقات آقای ویتکاف در چارچوب این است که با آن ها همفکری کند ما روی این خیلی حساب نمی کنیم. برای ما مسجل است که آن ها با هم هماهنگ هستند و ما با آمریکایی ها مذاکرات غیرمستقیم می کنیم و اهداف و منش خودمان را داریم و تا جایی که آن ها بتوانند همراهی کنند و بپذیرند مواضع ما را، ما به این دیپلماسی ادامه می دهیم.
سوال: موضع اروپایی ها که اسنپ بک را بالای سرمذاکرات نگه داشتند و فرانسوی ها نقش پلیس بد را ایفا می کنند که درمذاکرات امتیاز بگیرند و اسنپ بک موضوع نگران کننده است و چرا ما شکایت نمی کنیم اگر تحریم ها بگردد آیا محدودیت های بیشتری را شامل حال ایران خواهد کرد و اساسا تحریم های سازمان ملل بیشتر از آمریکا خواهد بود اگر اسنپ بک فعال شود؟
عراقچی: اروپایی ها در حقیقت بیرون گود هستند و درمذاکرات بین ما و آمریکایی ها می گذرد اروپا هیچ نقشی ندارد و اتفاقا این ما هستیم که گاهی با آن ها قرار بگذاریم که توجیه شان کنیم که چطور می گذرد و آمریکایی ها این کار را نمی کنند در رابطه با اروپایی ها. اروپایی ها نقش خاصی در این مذاکرات ندارند، ما ولی مذاکرات با خود را با اروپا را ادامه دادیم و یک نکته بحث اسنپ بک این که اروپایی ها تا اکتبر امسال می توانند مکانیزم حل و فصل اختلاف در برجام را به گونه ای فعال کنند که قطع نامه های گذشته سازمان ملل برگردد این درست است و این باعث شده ابزاری در دست شان است که با این ابزار بیایند داخل بازی شوند و معتقدم که این اصلا ابزاری نیست در دست اروپایی ها و اروپا هرچه بیشتر تهدید به استفاده از اسنپ بک کند خودش را منزوی کرده از موضوع هسته ای ایران.
سوال: چرا چون نمی تواند فعال کند؟
عراقچی: می توانند فعال کنند، به خاطر فعال کردن آن ها از حق و حقوق خودمان بگذریم، این تاثیر نمی گذارد، تنها تاثیرش این است که از لحظه ای که این کار را فعال کنند اروپا به طور کامل نقش خودش را در روابط با ایران از دست می دهد. ضمن این که هم اروپایی ها و سایرین می دانند که اگر اسنپ بک کنند موضع ایران چه خواهد بود، از زمان آقای روحانی به آن ها گفته شده و در زمان شهید رئیسی هم به آن ها گفته شده و الان هم تکرار شده در صورتی که اسنپ بک انجام دهند نظام عدم اشاعه را وارد بحران کرده اند.
سوال: خروج از ان پی تی منظورتان است؟
عراقچی: نمی خواهم وارد جزئیات شوم ولی مسلما نظام عدم اشاعه وارد بحران خواهد شد و بحران جدیدی شکل خواهد گرفت که واقعا خیلی چیزها را متاثر کند بنابراین اروپا باید رویکرد خودش را اگر در این بازی مذاکراتی بین ایران و آمریکا، نقشی داشته باشد باید رویکرد تقابلی خودش را کنار بگذارد نسبت به ایران. اروپایی ها مدت هاست، وارد حوزه تقابل شده اغند و در سیاست خارجی ما البته اولویتی ندارند. من در ابتدای دولت چهاردهم در برنامه خودم به مجلس شورای اسلامی گفتم که براساس رهنمودهای مقام معظم رهبری اولویت اول ما همسایگان است و بعد کشورهایی که در سختی ها کنار ما بودند به طورمشخص روسیه و چین، حوزه آفریقا، حوزه شرق آسیا و در اولویت های ما اروپا جایگاهی ندارد مگر این که سیاست های خودش را تصحیح کند که نه تنها تصحیح نکردند بلکه تشدید کردند. اگر نقشی می خواهند داشته باشند باید سیاست های خصمانه و مقابله ای با ایران را کنار بگذارند که البته هر روز شاهدیم که با این انگلیس بازی غلطی را شروع کردند با دستگیری و با ادعاهایی که نسبت به دستگیری ها صورت دادند و حرکت هایی که فرانسه و آلمان انجام می دهد که از نزدیک رصد می کنیم، جایگاهی الان ندارند.
سوال: راجع به اسنپ بک مذاکرات جداگانه ای با اروپایی ها خواهیم داشت؟
عراقچی: اگر آن ها با رویکرد حسن نیت بخواهند مذاکره کنند حرفی نداریم که با آن ها گفتگو کنیم، این طور نیست که اسنپ بک یک شمشیری بالای سرماست که با استفاده از آن شمشیر با ما مذاکره کنند و ما را وادار به چیزی کنند. اگرمی خواهند از این شمشیر استفاده کنند، بکنند و تبعات آن را بپذیرند.
سوال: راجع به تحریم ها اگر توافقی حاصل شود شامل تحریم های غیر هسته ای ایران نخواهد شد، موضع جمهوری اسلامی ایران است که در پس مذاکره تمام تحریم ها رفع شود و تحریم هایی کنگره مصوب کرده که آمریکایی ها بگویند خیلی در اراده رئیس جمهور نیست که رفع کند؟
عراقچی: در تحریم ها بار گذشته که در برجام مذاکره می کردیم آن موقع موضوع مذاکره فقط برنامه هسته ای ایران بود و رفع تحریم ها فقط به تحریم های مرتبط به هسته ای محدود می شد و این نکته وجود داشت که اگر قرار باشد که تحریم های درمورد موشکی برداشته شود مذاکراتی در مورد موشک صورت بگیرد که اصلا مورد خواست ما نبود و آن موقع محدود شد و موضوع مذاکره به هسته ای و موضوع رفع تحریم هم به رفع تحریم های هسته ای. البته غالب تحریم های مهم و اساسی علیه اقتصاد ما مرتبط به هسته ای است، تحریم نفت، حمل و نقل، بنادر مرتبط با هسته ای بودند و هستند و الان هم هنوز در پیچ خیلی مهم گرفتار هستیم اگر این پیچ را بتوانیم به نحوی که مورد مطلوب جمهوری اسلامی است رد کنیم بقیه شاید خیلی کار سختی نباشد، اگر نتوانیم رد کنیم یک بحث دیگر است. اگر این پیچ را رد کنیم و موضوع غنی سازی حل شود آن طور که ما می خواهیم بعد وارد بحث هایی که چه تحریم هایی و چگونه حل شود که بعد وارد جزئیات می شویم و در این خصوص دستورات و راهبردهای مصوب شورای عالی امنیت ملی ملاک ما خواهد بود و هم قانون راهبردی مجلس ملاک ما خواهد بود و هم منافع ما چگونه تامین خواهد شد که به آن نقطه نرسیدیم.
سوال: مذاکراتی با حضور کارشناسی بعد از دو دور مذاکرات که خیلی گمانه زنی می کردند که خیلی زود وارد متن می شویم و حضور کارشناسان در مذاکرات به وجود آمده ولی زود متوقف شد و خیلی خوشبین بودیم که وارد متن می شویم و الان این مسیر را دورترمی بینید و یا دور پنجم ما را به توافقات نزدیک می کند یا زود است قضاوت کنیم؟
عراقچی: زود است الان، فردا مشخص می شود که می توانیم پیشرفتی داشته باشیم یا نه. در مقطعی بحث ها به گونه ای پیش رفت که احساس شد بحث های کارشناسی می تواند کمک کند که در یک جلسه کارشناسان اضافه شدند و یک سری رد و بدل کارشناسی صورت گرفت کماکان غیر مستقیم و سوالاتی آن ها از ما کردند و سوالاتی هم ما از آن ها کردیم و به صورت محدود دو طرف پاسخ دادند و یک مقدار وضع روشن تر شد. نه آن موقع به مرحله متن نوشتن رسیده بودیم و نه الان، ولی لازم بود که کارشناسان یک مقدار کمک کنند از جهت روشن تر شدن ابعاد فنی بحث.
سوال: الان در محافل دیپلماتیک از احتمال طرح مجدد ایده کنسرسیوم هسته ای صحبت می شود با توجه به تجربیاتی که در گزارشات داشتیم، چقدر قابلیت اجرا دارد و چقدر منافع ما را تامین می کند؟
عراقچی: ایده کنسرسیوم وقتی مطرح می شود نفس کنسرسیوم به معنی که گفته می شود یک مرکز تولید سوخت هسته ای به صورت با مالکیت مشترک تعدادی از کشورها تاسیس شود، یکی از کشورهای منطقه یا موضع ما در این خصوص روشن است. این ایده بدی نیست فی نفسه و ما هم آمادگی داریم در آن مشارکت کنیم اگر واقعا کشورهایی در منطقه علاقه مند باشند همچین کار مشترکی با جمهوری اسلامی صورت بگیرد ما آمادگی داریم که در آن شرکت کنیم.
سوال: خارج از خاک ایران؟
عراقچی: حتی خارج از خاک ایران، ولی این جایگزین غنی سازی در داخل خاک ایران نیست.
سوال: آن را متوقف نخواهد کرد؟
عراقچی: این که حالا یک کنسرسیومی تشکیل شود و با تعدادی از کشورها شراکتی کنیم فی نفسه بد نیست ولی این که این جایگزین آن مقدر نیست، اگر راه حل هایی شود که غنی سازی در داخل خاک ایران به هر شکل ادامه پیدا کند ایده هایی مثل کنسرسیوم قابل بررسی است.
سوال: آمریکایی ها بارها تکرار کردند ایران به دلیل برخورداری از نفت و گاز چه احتیاجی به انرژی هسته ای دارند که تکراری است؟
عراقچی: خیلی قبل ها به آن پاسخ داده شده، برنامه هسته ای ایران قبل از انقلاب با توصیه و با کمک آمریکایی ها شروع شده و مطالعاتی که آمریکایی ها قبل ازانقلاب انجام دادند منجر شد که به رژیم گذشته ایران توصیه کنند که ایران برای پیشرفت اقتصادی خودش به بیست مگاوات انرژی هسته ای احتیاج دارد، خودشان 50 سال پیش بانی بودند و 50 سال پیش گفتند به بیست مگاوات انرژی هسته ای احتیاج خواهد داشت. الان که بیشتر احتیاج دارد. وزیر انرژی آمریکایی ها رفت عربستان که برایشان در مورد نیروگاه هسته ای مذاکره کند، عربستان که آن هم نفت و گاز دارد، نفتش در حد بسیار کلان و زیادی است، پس آن چی، امارات مگر ندارد پس چرا نیروگاه هسته ای تاسیس کرده و این ناشی از جهل کامل است و خریداری ندارد این حرف ها، انرژی هسته ای مزایای مختلفی دارد و خطراتی دارد که قابل کنترل است و از آن طرف پاک ترین نوع انرژی است و برای محیط زیست انرژی بسیار پاک و سالمی به شمار می رود و مزایای بسیار زیادی دارد و خطراتی دارد که قابل کنترل است و برای آن استانداردهایی تعریف شده و نیرگاه بوشهر ما کارمی کند و هیچ تهدیدی برای آن وجود ندارد.
سوال: به فرض این که مذاکرات به توافق نیانجامد گزینه بعدی و پلن بی ما چه خواهد بود؟
عراقچی: آن ها باید دنبال پلن بی باشند، ما که برنامه هسته ای ایران به مسیرخودش ادامه می دهد و این صنعت بسیار پیشرفته است که در حوزه های مختلف دارویی، بهداشتی، کشاورزی و محیط زیست از منافع آن بهره مند می شویم.تولید برق و روی ساخت رآکتور کار می کنیم الان، روی تولید آب سنگین با موارد بهره برداری زیادی که دارد، صنعت هسته ای به مسیر خودش ادامه می دهد، تحریم ها البته هزینه و فشار دارد ولی ما بیش از چند سال است که با تحریم ها زندگی می کنیم و نمی گویم نه خیلی خوب است و ادامه دهیم ولی اگر بتوانیم تحریم ها رفع کنیم یک بار مقام معظم رهبری تعبیر داشتند که اگر تحریم ها را رفع کنیم یک ساعت تاخیر انجام نمی دهیم ولی رفع تحریم ها به قیمت تحقیر ملت ایران و به قیمت از دست رفتن دستاوردهای ملت ایران که نباید باشد. اگر با حفظ عزت و حفظ دستاوردها باید رفع تحریم ها شود و گرنه کشور به مسیر خودش ادامه می دهد.
سوال: راجع به مسائل منطقه و فلسطین و غزه و چشم انداز پیش روی منطقه اظهار نظر بفرمایید؟
عراقچی: مسئله فلسطین واقعا به زخم عمیقی تبدیل شده و کشتارهای و جنایات رژیم صهیونیستی به امر روزمره تبدیل می شود که برای بسیاری در دنیا دیگر عادی شده و ظاهرا و این خیلی امر عجیب و خطرناکی است ، نسل کشی صورت می گیرد.
تا الان بیش از شصت هزار نفر کشته شدند و هر روز بالای صد نفر کشته می شوند و امروز در اخبار بیش از صد و چهارده نفر کشته شدند و این نسل کشی است و این در جلوی چشم دوربین های تلویزیونی صورت می گیرد و بعضی ها لایو نشان می دهند ولی جامعه بین المللی و شورای امنیت و بعضی از کشورهای منطقه بدون توجه از این قضیه نگاه می کنند.
مردم فلسطین با مقاومتی که صورت دادند بحث های عادی سازی این ها کنار زدند و بحث فلسطین را دوباره زنده کردند برای دنیا و خیلی از کشورها چشم هایشان را می بندند و این موضوع فلسطین الان زنده تر از گذشته است و قطعا بدون احقاق حق مردم فلسطین این موضوع خاتمه پیدا نمی کند.
