چرا ساز و کار نظارت بر برجام به نفع آمریکا و اروپا تمام شده است؟

نشست آتی کمیسیون مشترک برجام با حضور نمایندگان طرف‌های این توافق 15 آذرماه برگزار می‌شود، با این حال مشخص نیست این سازوکار طی 19 ماه پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای چه آورده‌ای برای ایران داشته است.

به گزارش راه شلمچه، اتحادیه اروپایی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد نشست آتی کمیسیون مشترک برجام با حضور نمایندگان طرف‌های این توافق، روز ششم دسامبر (15 آذرماه) در وین برگزار خواهد شد. در ادامه بیانیه اتحادیه اروپایی آمده است: این نشست به سرپرستی هلگا اشمید، معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی و با حضور نمایندگان گروه 2+3 E (انگلیس، فرانسه، آلمان به‌علاوه روسیه و چین) به همراه ایران برگزار می‌شود.

میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز طی پیامی توئیتری از برگزاری نشست بعدی کمیسیون مشترک برجام در ۶ دسامبر خبر داده بود. وی در توئیت خود خاطرنشان کرده بود که انتظار می‌رود دور دیگری از مذاکرات سخت در موقعیت دشوار پیرامون توافق هسته‌ای انجام شود.

همچنین «گنگ شوانگ» از سخنگویان وزارت خارجه چین در پاسخ به پرسش یکی از حاضران در نشست روز چهارشنبه در زمینه برگزاری کمیسیون مشترک برجام در ششم  دسامبر (جمعه ۱۵ آذر) در «وین» پایتخت اتریش و حضور نمایندگان چین در این نشست، گفت: «موضوع هسته‌ای ایران به مرحله حساسی رسیده است. چین با سایر طرف‌‌های حاضر در ‌برجام درباره حمایت و اجرای این توافق ارتباط نزدیکی دارد. ما در جلسه آینده کمیسیون مشترک برجام شرکت خواهیم کرد». دیپلمات چینی در ادامه گفت: «چین معتقد است اجرای کامل و مؤثر برجام تنها راه موثر برای کاهش تنش‌ها درباره موضوع هسته‌ای ایران است. امیدواریم این جلسه به همه طرف‌ها کمک کند تا اجماع سیاسی در حمایت از برجام را تحکیم کنند، درباره مسائل مربوط به این توافق مشورت کرده و ابزارهای مؤثر در مسیر اجرای برجام بویژه برقراری تعادل در حقوق و تعهدات همه طرف‌های حاضر در این توافق را بررسی کنند».

 

* 13 ماه پس از 13 آبان 97

نشست آتی کمیسیون مشترک برجام در شرایطی 15 آذر برگزار می‌شود که با خروج آمریکا از برجام و بی‌تعهدی 3 کشور اروپایی در قبال مطالبات ایران، مشخص نیست برگزاری این نشست چگونه می‌تواند به تحقق مطالبات ایران در برجام کمک کند. سال گذشته پس از خروج آمریکا از برجام، 3 کشور آلمان، فرانسه و انگلیس متعهد شدند 13 آبان 97/ 4 نوامبر 2018 کانال اقتصادی ویژه خود برای مبادلات تجاری با ایران را که آن روزها SPV نامیده می‌شد اجرایی کنند. حتی عباس عراقچی، معاون ظریف تابستان سال گذشته تاکید کرده بود که بسته اقتصادی اروپا باید تا این تاریخ اجرایی شود و بعد از 13 آبان دیگر به درد نمی‌خورد. با این حال این وعده اروپا نیز مطابق انتظار محقق نشد و 3 کشور اروپایی طرف برجام 3 ماه پس از آن تاریخ یعنی اوایل بهمن 97 خبر از تاسیس کانال مالی اینستکس دادند که این سامانه نیز تاکنون روی کاغذ مانده و اجرایی نشده است! همین رویکرد اروپا نیز موجب شد ایران به یک سال صبر راهبردی خود در اردیبهشت‌ماه 98 پایان داده و کاهش گام‌به‌گام تعهدات هسته‌ای را در پیش بگیرد. رویکردی که البته در 3 گام نخست چندان جدی نبوده و صرفا در گام چهارم و در نتیجه گازدهی به سانتریفیوژها در تاسیسات هسته‌ای فردو زنگ خطر را برای اروپایی‌ها به صدا درآورده است. با توجه به نوع رویکرد 3 کشور اروپایی و سیاستی که جمهوری اسلامی مبنی بر کاهش تعهدات هسته‌ای خود در پیش گرفته، دستور کار و همچنین کارآمدی کمیسیون مشترک برجام در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است؛ هرچند که ناگفته پیداست بخشی از ناکارآمدی کمیسیون مشترک برجام در وادارکردن طرف‌های مقابل ایران به انجام تعهدات‌شان به غفلت تیم مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات هسته‌ای باز‌می‌گردد. در این راستا همچنان که بارها توسط منتقدان گفته شده، در متن برجام هیچ سازوکار واقع‌گرایانه‌ای برای قضاوت پیرامون پایبندی یا عدم‌پایبندی کشورهای طرف قرارداد به تعهدات‌شان و همچنین اعتراضات احتمالی پیش‌بینی نشده است؛ غیر از سازوکار بند موسوم به ماشه که با توجه به ماهیت آن طبعا ایران به سمت آن نخواهد رفت. بندهای 36 و 37 برجام به موضوع نقض عهد طرفین در اجرای برجام  و موضوعات اختلافی باز می‌گردد. بر اساس متن برجام، هر یک از اعضای گروه 1+5 به تنهایی می‌تواند ظرف مدت 75 روز همه تحریم‌های ایران را بازگرداند بدین شکل که یکی از اعضا (مثلا فرانسه) ادعا می‌کند ایران به صورت مخفیانه در حال ساخت سلاح هسته‌ای است. این ادعا نیاز به هیچ‌گونه دلیل و مستندی ندارد. بعد از این ادعا ظرف مدت 15 روز کمیته‌ای مشترک از کارشناسان (در سطح معاونان وزرا) موضوع را فی مابین حل می‌کنند! در صورتی که کشور شاکی قانع نشود (هیچ گونه داوری در کار نیست) موضوع ظرف مدت 15 روز در اجلاس وزیران خارجه 7 کشور بررسی می‌شود. اگر طرفین قانع شوند که نقض فاحش برجام رخ نداده موضوع فیصله پیدا می‌کند ولی اگر کشور شاکی به هر دلیلی بر ادعای خود اصرار ورزد که نقض فاحش برجام صورت گرفته است (باز هم داوری در کار نیست) موضوع به شورای 3 نفره‌ای متشکل از کشور شاکی، ایران و یک عضو مستقل ارجاع می‌شود و این شورای 3 نفره بیانیه غیر‌الزام‌آوری را صادر می‌کند. بعد از اجلاس شورای 3 نفره، ظرف مدت 30 روز اگر قطعنامه‌ای صادر نشود و ادامه لغو یا تعلیق تحریم‌ها را تمدید نکند همه تحریم‌های قبلی باز‌می‌گردد.


منبع؛ وطن امروز

اگر خوشت اومد لایک کن
1
آخرین اخبار